Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan’ın enflasyon değerlendirmeleri ekonomi çevrelerinde tartışılıyor. Ekonomim yazarı Alaattin Aktaş, Mayıs ayında zirve yapması beklenen enflasyonun yıl sonunda bu tahminlerle gerçekleşmesinin müthiş olacağını belirtti “Ama hep diyorum ya, ufak(!) bir sorun var. Bu orana kimse inanmıyor, kimse gerçekleşebilir bulmuyor ki.” diye yazdı.
Aktaş’ın “Bizim için küçük, dünya için büyük bir revizyon!” başlıklı yazısının ilgili bölümü şöyle:
“Merkez Bankası Başkanı Karahan’ın yaptığı açıklamaya göre enflasyon tahmininin yukarı çekilmesinde rol oynayan etkenlerin başında ham petrol ve ithalat fiyatlarının yukarı yönlü güncellenmesi ile gıda fiyatlarının daha yüksek gerçekleşeceği beklentisi geliyor.
Merkez Bankası, şubatta açıklanan ilk enflasyon raporunda 83.6 dolar olarak tahmin ettiği ham petrol fiyatları için bu kez 86.4 dolarlık bir tahminde bulundu.
Yine şubat raporunda yüzde 34.6 olarak yer alan gıda maddelerindeki fiyat artışı tahmini bu kez yüzde 35.5’e çıkarıldı.
‘ARINDIRILMIŞ ORANLAR AÇIKLANABİLİR’
Başkan Fatih Karahan, Merkez Bankası’nın aylık enflasyon olarak sürekli mevsimsellikten arındırılmış oranlara vurgu yaptığının, ancak bu oranın hangi yöntemle hesaplandığına ilişkin bir açıklık bulunmadığının hatırlatılması üzerine aylık olarak yayımladıkları fiyat gelişmeleri raporlarında bu oranlara yer verebileceklerini belirtti.
Karahan daha önce de dile getirildiği gibi üçüncü çeyrekte mevsimsellikten arındırılmış aylık artışı yüzde 2.5, son çeyrekte ise yüzde 1.5’in biraz altında beklediklerini söyledi.
MAYISTA DOĞALGAZDAN 0.7 PUAN
Merkez Bankası’nın şubat ayında açıkladığı enflasyon raporunda dikkat çektiği ve bu köşede 6 Mayıs’ta yer verdiğim mayıs enflasyonuna ilişkin önemli bir ayrıntı var. Doğalgazda 25 metreküplük avantajın bitmesi mayıs ayında TÜFE’yi 0.72 puan yukarı itecek. Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan da enflasyon raporunu açıklarken bunu bir kez daha vurguladı.
Karahan yıllık enflasyonun mayısta zirve yapacağı yolundaki görüşü tekrarladı ve bir soru üzerine yıllık oranı yüzde 75-76 dolayında tahmin ettiklerini söyledi. Bu iyimser bir tahmin. Doğalgazdan gelecek 0.72’den kaçış yok. Ayrıca yine 6 Mayıs’ta dile getirdiğim gibi TÜİK’in giyim grubunda yeni sezon fiyatlarını mayıs ayında dikkate almasından ve giyimde yüzde 10-15 arasında bir aylık artış beklenmesinden dolayı buradan gelecek etki de 0.8 puan dolayında. Böylece doğalgaz ve giyimin etkisi 1.5 puanı buluyor.
Yıllık oranın yüzde 75’te kalması mayıstaki artışın yüzde 3.11’de tutulmasına bağlı. Bu, ilk dört aydan da düşük bir oran demek ve hiç mümkün görünmüyor.
Mayıs artışı yüzde 3.69 olursa yıllık yüzde 76’ya, mayıs artışı yüzde 4.28 olursa bu kez yıllık oran yüzde 77’ye çıkacak. Mayıstaki oranın yüzde 4.87 düzeyinde gerçekleşmesi durumunda ise yıllık yüzde 78’i bulacak. Doğalgaz ve giyimi gözeterek şu anki gidişe göre aylık yüzde 3.5-4.0 arası bir oran makul görünüyor. Bu da mayıs sonundaki zirvenin yüzde 76-77 dolayında olabileceğine işaret ediyor.
MAYIS 2024-NİSAN 2025 DÖNEMİNİN TAHMİNİ DEĞİŞTİ
Bu köşede dün Mayıs 2024-Nisan 2025 dönemi için yüzde 19.67’lik resmi bir tahmin olduğunu, ancak bu oranın 2024 ve 2025’e ilişkin yıllık tahminlerin yukarı çekilmesi halinde değişebileceğini vurgulamıştım.
Nitekim 2024 tahmini yüzde 36’dan yüzde 38’e çıkarılınca yüzde 19.67’yi de revize etmek gerekti. Buna göre bu yılın kalan sekiz ayı için beklenen enflasyon (1,38/1,1872-1) yüzde 16.24.
2025’in enflasyon tahmini yüzde 14 olarak korundu. Buna göre aylık ortalama yüzde 1.1’den dört ayın toplamındaki artış yüzde 4.47.
Bu iki orana göre de Mayıs 2024-Nisan 2025 döneminin toplam artış tahmini (1,1624*1,0447-1) yüzde 21.44.
Önümüzdeki bir yıl için bu oran çok ama çok düşük. Bu düzeyde bir enflasyon müthiş! Ama hep diyorum ya, ufak(!) bir sorun var. Bu orana kimse inanmıyor, kimse gerçekleşebilir bulmuyor ki.
Merkez Bankası yetkilileri de enflasyon raporunu açıklarken bu oranı dile getirmeyi unutmuş olmalı! Madem elde böylesine düşük bir oran var, yüzde 38’in yanına niye ’Önümüzdeki bir yılın oranı da yüzde 21’lere inecek’ diye eklenmedi ki!”
(EKONOMİ SERVİSİ)
